ROZWÓD KOŚCIELNY ?

Istnieją podstawy prawne do stwierdzenia jego nieważności, tj. uznania, iż taki związek małżeński w ogóle nie istniał, ponieważ nie został ważnie zawarty.

           Przede wszytskim należy wskazać, że rozwód cywilny przysługuje niemal każdemu, natomiast w przypadku postępowania kościelnego o unieważnienie małżeństwa są liczne ograniczenia. W kościele nie ma ani rozwodu ani unieważnienia małżeństwa, ponieważ kościół stoi na straży nierozerwalności związku małżeńskiego.

Istnieją jednak podstawy prawne do stwierdzenia jego nieważności, tj. uznania, iż taki związek małżeński w ogóle nie istniał, ponieważ nie został ważnie zawarty. Takie podstawy są zawarte w Kodeksie Prawa Kanonicznego. Istnieje procedura nazywana przez adwokatów kościelnych „stwierdzeniem nieważności małżeństwa”.  W procesie sądowym udowadniamy, że małżeństwa nigdy nie było.

Zaszły pewne okoliczności, które już w dniu ślubu uniemożliwiały zawarcie małżeństwa.

Papież Franciszek znacznie ułatwił prowadzenie procesu o unieważnienie małżeństwa. Przede wszystkim:
- skrócono proces do obowiązkowej jednej instancji,
- wprowadzono proces skrócony, przez wielu nazywany procesem 45-dniowym.

„Tam, gdzie rodzą się uprawnione wątpliwości, co do ważności małżeństwa sakramentalnie zawartego, należy podjąć takie kroki, które są konieczne dla zweryfikowania ich zasadności”

(słowa Ojca Świętego, Benedykta XVI).

Przyczyną stwierdzenia nieważności małżeństwa kościelnego mogą być:

1. tzw. przeszkody zrywające, od których nie uzyskano dyspensy,
2. wady zgody małżeńskiej,
3. brak formy kanonicznej.

Aby rozpocząć procedurę uzyskania tzw. rozwodu kościelnego trzeba przygotować skargę powodową.
Skarga, przez którą zaczyna się spór, powinna:

1. wyrażać wobec jakiego sędziego sprawa jest wnoszona, z opisem czego się żąda i od kogo;
2. wskazywać, na jakim uprawnieniu opiera się powód - przynajmniej ogólnie fakty i dowody na poparcie roszczeń;
3. być podpisana przez powoda lub jego pełnomocnika, ze wskazaniem dnia, miesiąca i roku, jak również miejsca zamieszkania powoda lub jego pełnomocnika, albo miejsca pobytu oznaczonego przez nich dla odbierania akt;
4. wskazywać stałe lub tymczasowe zamieszkanie strony pozwanej.

W skardze należy także określić:

1. strony procesu,
2. właściwy sąd kościelny,
3. podstawę prawną,
4. opisy okresu poznania się, narzeczeństwa oraz małżeństwa,
5. opis charakteru stron, rodziny generacyjnej.

Niezbędne są dokumenty, które będą załącznikami m.in.:
metryka ślubu kościelnego, metryka chrztu, wyrok sądu okręgowego orzekający rozwód.
Poza tym: protokoły z rozpraw rozwodowych.
Pozew należy złożyć w sądzie (trybunale) właściwym miejscowo.

Przy przyjęciu skargi powodowej, zostaje ona przesłana stronie pozwanej celem ustosunkowania się do niej. I znowu, przy skardze wzajemnej, tj. zwłaszcza, gdy strona przeciwna zaproponuje nowy tytuł, to może ona zostać przesłana stronie powodowej celem zajęcia stanowiska.    

Zwykle całość postępowania procesowego w sprawie o stwierdzenie nieważności sakramentu małżeństwa kończy się przed upływem dwóch lub trzech lat. W procesach kościelnych nie ma rozpraw, a jedynie indywidualne przesłuchania w sądzie. Reszta to wymiana pism pomiędzy sądem, a stronami procesu.

Wyrok sądu kościelnego może zostać zaopatrzony w klauzulę zakazującą zawarcia małżeństwa. Oznacza to, że osoba, po której stronie wystąpiła przyczyna nieważności, nie może zawrzeć nowego małżeństwa bez zgody sądu, który wydał wyrok, bądź biskupa diecezji, w której ma być zawarte nowe małżeństwo.

Jeżeli zainteresował Państwa opisany wyżej temat, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią oraz do umówienia spotkania w biurze Kancelarii w Tarnowie.