Wyroki wydane przez "neosędziów" -skarga do ETPC i odszkodowanie

Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPC) wydał szereg orzeczeń dotyczących problematyki tzw. "neosędziów" w Polsce, czyli sędziów powołanych przy udziale nowej Krajowej Rady Sądownictwa (KRS), której skład został ukształtowany w sposób budzący kontrowersje konstytucyjne.

W styczniu 2025 roku ETPC zakończył 35 spraw, w których skarżący zarzucali naruszenie art. 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, argumentując, że ich sprawy były rozpatrywane przez nieprawidłowo powołanych sędziów. Decyzje te podkreślają znaczenie niezależności sądownictwa i prawidłowości procedur powoływania sędziów dla zapewnienia prawa do rzetelnego procesu sądowego.

W sprawie "Sarata przeciwko Polsce" (nr 2415/21) z 19 stycznia 2025 roku, ETPC uznał, że wyroki wydane przez tzw. "neosędziów" mogą być podważane. W rezultacie osoby, których sprawy były rozpatrywane przez takich sędziów, mają możliwość złożenia skargi do ETPC i ubiegania się o odszkodowanie w wysokości 10 tys. euro. ​Ponadto, w lutym 2025 roku polski rząd zgodził się wypłacić łącznie 3,5 mln zł osobom, których sprawy były rozstrzygane przez "neosędziów" Sądu Najwyższego. Decyzja ta została podjęta na wniosek ETPC i stanowi kolejny etap w sporze dotyczącym niezależności polskiego wymiaru sprawiedliwości.